মাদ্ৰাজৰ ইণ্ডিয়ান ইনষ্টিটিউট অৱ টেকনোলজীৰ ৰসায়ন বিভাগৰ অধ্যাপক টি. প্ৰদীপৰ তত্ত্বাৱধানত এদল গৱেষকে চাৰি বছৰ ধৰি চলোৱা বিস্তৃত গৱেষণাৰ ফলত উন্নীত কৰা সন্দেহজনক আৰ্চেনিক নিষ্কাষণৰ যন্ত্ৰটো কামত লগোৱা হৈছে। এই পানী নিষ্কাষণৰ যন্ত্ৰটোই যোৱা চাৰে তিনি বছৰ ধৰি ভাৰতৰ ৯০০খন ঠাইত ৪,০০,০০০ মানুহক সেৱা আগবঢ়াই আছে।
খোৱাপানীত আৰ্চেনিকৰ দৰে বিহ মিহলি হোৱাটো মানৱ জাতিৰ ইতিহাসত আটাইতকৈ ডাঙৰ প্ৰাকৃতিক বিষক্ৰিয়াজনিত ঘটনা যিটো ঘটনাই বিশ্বজুৰি ১৩ কোটি মানুহক অন্যায় কৰিছে। পাৰিপাৰ্শ্বিকতাৰ লগত আৰ্চেনিক মিহলি হৈ থকা কথাটো যোৱা ১০০২ বছৰৰ পৰা জনা গৈছিল যদিও উপযুক্ত আহিলাৰ অভাৱত এই সমস্যাটো সন্তোষজনকভাৱে সমাধান কৰিব পৰা হোৱা নাছিল। আৰ্চেনিক হৈছে ধীৰে ধীৰে ক্ৰিয়া কৰা এবিধ বিহ, যিটোৱে কৰ্কট ৰোগ আৰু জিনিয় বিসঙ্গতিকে ধৰি বহুবিলাক স্বাস্থ্যৰ প্ৰতি ক্ষতিকাৰক বিসঙ্গতিৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে। আই.এই.টি. উন্নীত কৰা কৌশলটোত আৱদ্ধ হৈ থকা মেটাষ্টেবল ২-লাইন আইৰণ অক্সি-হাইদ্ৰক্সাইড ব্যৱহাৰ কৰি ইয়াৰ বৃহত্ শোষণ কৰিব পৰা গুণক দুটা স্তৰত আৰ্চেনিক আঁতৰাবলৈ (আৰ্চেনেট আৰু আৰ্চেনাইট) ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে। এই পানী সোধন যন্ত্ৰটোৱে পানীত থকা আৰ্চেনিকৰ গাঢ়তা ২০০ পি.পি.বি.ৰ (পাৰ্টছ পাৰ বিলিয়ন) ভালেখিনি তললৈ নমাই আনিছে। ইয়াৰ ফলাফলটো Advanced Materials নামৰ পত্ৰিকাত অলপতে প্ৰকাশ হৈছে।
এই গৱেষকৰ দলটোৱে একে ঠেওতে পশ্চিম বংগত গঢ় হিচাপে দেখা ২০০ পি.পি.বি. গাঢ়তাৰ আৰ্চেনিক বিভিন্ন পৰীক্ষাৰ বাবে পৰীক্ষাগাৰলৈ লৈ আহে. যদিও পি.এইচ. ৭.৮ত পৰীক্ষাটো কৰা হয়, তথাপিও গৱেষকৰ দলটোৱে দেখিলে যে পানী শোধন যন্ত্ৰটোৰ শোষণ ক্ষমতা পি.এইচ. ৪ৰ পৰা ১০ৰ ভিতৰত আপোচ কৰিব পৰা নহয়।
এই শোধন যন্ত্ৰটো এবাৰ সম্পূৰ্ণকৈ ভৰি উঠাৰ পিছত এইটোক পুনৰ সক্ৰিয় কৰিব বা মাচুল পদাৰ্থৰে ভৰতি কৰি লব লাগে।
বস্তুখিনি এঘণ্টা ধৰি কোঠাটোৰ তাপমাত্ৰাত ছডিয়াম ছালফেট দ্ৰৱ্যত তিয়াই থৈ দিলে ই সক্ৰিয় হৈ উঠে। পি.এইচ.টো ৪লৈ নমাই অনাৰ পিছত ইয়াক পুনৰ চাৰি ঘণ্টাৰ বাবে ইনকিউবেচন কৰা হয়। এই পদ্ধতিৰে পুনৰ সক্ৰিয় কৰি কৰি এটা ফিল্টাৰৰ সাতবাৰলৈ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি।
এনেদৰে শুহি হোৱা আৰচেনিক আকৌ ফিল্টাৰ যন্ত্ৰটোৰ পৰা সঁতা পাতি ওলাই আহিছে নেকি, তাৰ ওপৰতো পৰীক্ষা কৰা হৈছিল। এই পৰীক্ষাত গৱেষকৰ দলটোৱে পালে যে, আৰ্চেনাইটৰ ক্ষেত্ৰত সঁতা পাতি ওলোৱা পৰিমাণ হৈছে ১ পি.পি.বি. আৰু আৰ্চেনেটৰ ক্ষেত্ৰত এই সংখ্যা হল ২ পি.পি.বি.।
১৪৩টা ৰাজহুৱা পানী শুদ্ধিকৰণ প্ৰকল্পৰ কাম বৰ্তমান আগবাঢ়ি আছে। এইবিলাকৰ ভিতৰত ৯৬ট প্ৰকল্পৰ কাম নিটি আয়োগে আৰু ৪১টাৰ কাম ৰাষ্ট্ৰীয় গ্ৰামীণ পানী যোগান কাৰ্য্যসূচীৰ অধীনত আছে।
